In een land zonder reclame

“Wat voor werk doe je?” Deze ogenschijnlijk simpele vraag was lastig te beantwoorden tijdens mijn reis door Cuba. Want ik werk bij een reclamebureau en veel Cubanen zijn niet bekend met het fenomeen reclame. Leg dat maar eens uit in je ‘poquito Español’.

In een land waar geen concurrentie is, hoeft een merk zich ook niet te onderscheiden met reclame. Zo is er maar één telecom aanbieder, één frisdrank (als je mazzel hebt) en in zekere zin is alles van de staat.

Het deed me denken aan een aflevering uit de documentaire serie ‘Sunny Side of Sex’. Sunny Bergman ontmoet op Cuba een jongen die het logo van Nike op z’n voorhoofd getatoeëerd heeft, omdat hij daar geld mee verdient. Als Sunny vraagt of hij een wandelend reclamebord is, heeft hij geen idee wat ze bedoelt. Ook de tolk heeft nog nooit van reclame gehoord. Een omstander weet wel wat het is, ze noemt het ‘commerciële propaganda.’

Maar om mijn werk nou propaganda te noemen… hier in de Westerse, kapitalistische wereld wordt ‘propaganda’ bijna altijd in één adem genoemd met de nazi’s en Adolf Hilter. In Cuba is het vandaag de dag de enige vorm van reclame: Portretten van Fidel Castro en Che Guevara sieren de gebouwen en overal zie je leuzen als ‘Viva la Revolución.’

Cubanen hebben natuurlijk een andere kijk op dit soort communicatie. Je zou kunnen zeggen dat de Cubanen geïndoctrineerd zijn, maar op een bepaalde manier zijn wij zijn dat ook. En niet alleen door de overheid, maar vooral door multinationals. Dat we altijd maar meer willen en groter en beter. Ik zeg niet dat reclame deze mindset heeft veroorzaakt, maar het heeft er zeker aan bijgedragen.

Het unieke straatbeeld van Cuba, zonder reclame, is heel bijzonder. Op de foto hierboven staat: “Revolutie is nooit liegen.” Ik moet toegeven dat ik af en toe een leugentje heb verteld. “Wat voor werk doe je?” “Ik ben juf.”

De aflevering van ‘Sunny Side of Sex’ over Cuba kun je hier bekijken: http://www.npo.nl/sunny-side-of-sex/26-09-2013/VPWON_1200119